- Altaarrelikwie St. Augustinuskerk (1779)
- Geschiedenis St. Augustinuskerk
- Glas-in-lood St. Augustinuskerk
- Hoofdaltaar St. Augustinuskerk
- Inventaris buiten St. Augustinukerk
- Inventaris klein St. Augustinuskerk
- Klokken St. Augustinuskerk
- Orgels St. Augustinuskerk
- St. Augustinuskerk
- St. Augustinuskerk binnen
- St. Augustinuskerk buiten (na restauratie)
- St. Augustinuskerk buiten (voor restauratie 2015)
Inventaris St. Augustinuskerk: verschil tussen versies
(15 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 26: | Regel 26: | ||
|- | |- | ||
|valign="top" align=justify| | |valign="top" align=justify| | ||
− | [[H. Nicolaas]] en de [[H. Catharina van Alexandrië]], naast de Madonna met het kind Jezus (naast het orgel). Dit schilderij is afkomstig uit de vorige | + | [[H. Nicolaas]] en de [[H. Catharina van Alexandrië]], naast de Madonna met het kind Jezus (naast het orgel). Dit schilderij is afkomstig uit de [[Geschiedenis St. Augustinuskerk|vorige St. Augustinuskerk]]. Beide heiligen werden vaak samen vereerd, als patroonheiligen respectievelijk van de reizigers te water en te land. Hierbij mogen we bedenken dat Elsloo toen een zekere welvaart had dankzij de trafiek over de Maas en de overslag van goederen. Het doek behoorde bij het Nicolaasaltaar in de vorige kerk. (150 x 97 cm) |
|valign="top" align=justify| | |valign="top" align=justify| | ||
− | De [[H. Agatha]] was een martelares die enorm vereerd werd in de vroegere Christentijd. Dit schilderij is afkomstig uit de vorige kerk, als altaarschilderij van het altaar van St. Aechten. Het grondstuk "de Weerd" in Meers behoorde in de 15<sup>de</sup> eeuw tot dit altaar. Van de opbrengst van de grond moest wekelijks een H. Mis gelezen worden door een aangestelde priester (rector). Het altaar had een eigen kelk, missaal en misgewaden. ( | + | De [[H. Agatha]] was een martelares die enorm vereerd werd in de vroegere Christentijd. Dit schilderij is afkomstig uit de vorige kerk, als altaarschilderij van het altaar van St. Aechten. Het grondstuk "de Weerd" in Meers behoorde in de 15<sup>de</sup> eeuw tot dit altaar. Van de opbrengst van de grond moest wekelijks een H. Mis gelezen worden door een aangestelde priester (rector). Het altaar had een eigen kelk, missaal en misgewaden. (147 x 96 cm)<br> |
Beide schilderijen komen uit de [[Geschiedenis St. Augustinuskerk|vorige St. Augustinuskerk]] (afgebrand in 1843). | Beide schilderijen komen uit de [[Geschiedenis St. Augustinuskerk|vorige St. Augustinuskerk]] (afgebrand in 1843). | ||
+ | |- | ||
+ | |colspan=2 align=justify| | ||
+ | De altaarrelikwie van een van deze altaren hebben wij in 2024 kunnen identificeren. Wij weten echter niet van welk van de twee altaren deze is. [[Altaarrelikwie St. Augustinuskerk (1779)]] | ||
|} | |} | ||
Regel 55: | Regel 58: | ||
|valign="top" |[[file:AK Augustinusbeeldgr01.jpg|thumb|200px|left|Groot St. Augustinusbeeld]] | |valign="top" |[[file:AK Augustinusbeeldgr01.jpg|thumb|200px|left|Groot St. Augustinusbeeld]] | ||
|- | |- | ||
− | |valign="top" align=justify|H. Jozef met het kind Jezus. Dit beeld heeft voor de beeldenstorm van 1965 tegen de pilaar tegenover de preek­stoel gestaan in een triptiek. (150 cm) Deze werd in 1907 gemaakt voor 465 gulden en tegen de pilaar geplaats.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memoralis,</i> 144]]</ref> | + | |valign="top" align=justify|H. Jozef met het kind Jezus. Dit beeld heeft voor de beeldenstorm van 1965 tegen de pilaar tegenover de preek­stoel gestaan in een triptiek. (150 cm) Deze werd in 1907 gemaakt voor 465 gulden en tegen de pilaar geplaats.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memoralis,</i> 144.]]</ref> |
|valign="top" align=justify|Houten Mariabeeld met kind, 18de eeuw. Zilveren kroontjes. De vlinder­dunne zilveren scepter, met bol en kruis die Maria in de hand moet houden is vanwege de fragiliteit in opslag. (140 cm) | |valign="top" align=justify|Houten Mariabeeld met kind, 18de eeuw. Zilveren kroontjes. De vlinder­dunne zilveren scepter, met bol en kruis die Maria in de hand moet houden is vanwege de fragiliteit in opslag. (140 cm) | ||
|valign="top" align=justify|[[H. Aegidius]], ook Egidius of Gillis, derde patroon van de kerk, afgebeeld met pelgrimsstok en ree. (gips 130 cm) | |valign="top" align=justify|[[H. Aegidius]], ook Egidius of Gillis, derde patroon van de kerk, afgebeeld met pelgrimsstok en ree. (gips 130 cm) | ||
Regel 233: | Regel 236: | ||
|[[file:AK_Maria_5392.JPG|left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Mariabeeld (2020)]] | |[[file:AK_Maria_5392.JPG|left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Mariabeeld (2020)]] | ||
|- | |- | ||
− | |valign=top colspan=2 align=justify|Het altaartje met retabel van de binnenkapel is, toen in slechte toestand, afkomstig uit de St. Laurentiuskerk van Spaubeek. Het werd in 1909 gekocht, gerestaureerd en geschilderd. [[Liber Memorialis|<i> | + | |valign=top colspan=2 align=justify|Het altaartje met retabel van de binnenkapel is, toen in slechte toestand, afkomstig uit de St. Laurentiuskerk van Spaubeek. Het werd in 1909 gekocht, gerestaureerd en geschilderd.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>, 149.]]</ref> Het is in de 19de eeuwse baroktrant (eerste kwart van de 19de eeuw). In 1909 werd ook de buitendeur die hier was, direct achter het huidige altaar, "gesupprimeerd". [[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>, 148.]] Eerder was hier de toegang tot de kerk. In 1909 werd het huidige portaal als toegang ingericht, daartoe werd de trap naar het oksaal verplaatst zodat de [[Inventaris St. Augustinuskerk#Mariakapel buiten|andere kapel, nu de buitenkapel]], beschikbaar kwam als doopkapel. |
− | |||
− | |||
|valign=top align=justify|Het eikenhouten Mariabeeld (h. 97 cm) is op 15 augustus 2020 geplaatst. Het is gemaakt door [[Meester van Elsloo 2.0|Vera Teunen]] in de stijl van de [[Meester van Elsloo]] voor de documentaire-film "[{{#data: website->mythe}} De mythe en de Meester]" van [{{#data: website->holscher}} Bart Hölscher]. Een uitgebreider verhaal achter dit beeld vind u [[Meester van Elsloo 2.0|hier]]. (h. 97 cm) | |valign=top align=justify|Het eikenhouten Mariabeeld (h. 97 cm) is op 15 augustus 2020 geplaatst. Het is gemaakt door [[Meester van Elsloo 2.0|Vera Teunen]] in de stijl van de [[Meester van Elsloo]] voor de documentaire-film "[{{#data: website->mythe}} De mythe en de Meester]" van [{{#data: website->holscher}} Bart Hölscher]. Een uitgebreider verhaal achter dit beeld vind u [[Meester van Elsloo 2.0|hier]]. (h. 97 cm) | ||
+ | |- | ||
+ | |colspan=3 align=justify| | ||
+ | In 1913 had pastoor Thissen de opbouw van het altaar laten aanpassen zodat de icoon van Altijddurende Bijstand erop geplaatstkon worden. In 1982 werd deze icoon vervangen zodat het kleine donkere Mariabeeld er geplaatst kon worden, met ex-voto's op rood fluweel achter haar.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>]], anno 192 p. 303.</ref> Deze, meestal kleine gouden, ex-voto's zijn in 1992 gestolen.<br> | ||
+ | In de zomer van 1997 vonden wij bij het restaureren en vervangen van het vergane altaarblad (houtworm) heel wat halfvergane pakken "Lucky Strike"-sigaretten. Kennelijk heeft iemand deze na de bevrijding in 1944 daar verstopt en vervolgens vergeten.<br> | ||
+ | Op 15 augustus 2020 is hier een nieuw beeld geplaats. (zie hier boven)<br> | ||
+ | Op 14 augustus 2024 zijn [[Altaarrelikwie St. Augustinuskerk (1779)|twee teruggevonden reliekbussen]] uit twee altaren van de [[Geschiedenis St. Augustinuskerk|vorige St. Augustinuskerk]] in dit altaar geplaatst. | ||
|- | |- | ||
|valign=top|[[file:AK_binnenkapel0594.JPG |left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Blijde geheimen]] | |valign=top|[[file:AK_binnenkapel0594.JPG |left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Blijde geheimen]] | ||
|valign=top|[[file:AK_binnenkapel0595.JPG |left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Glorievolle gheimen]] | |valign=top|[[file:AK_binnenkapel0595.JPG |left|thumb|300px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Glorievolle gheimen]] | ||
|- | |- | ||
− | |colspan=2|[[file:IMG_5491.JPG|center|thumb|600px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Mozaïekvloer (1909) door Jos Eigens? (onleesbaar) uit Maastricht [[Liber Memorialis|<i> | + | |colspan=2|[[file:IMG_5491.JPG|center|thumb|600px|St. Augustinuskerk, binnenkapel, Mozaïekvloer (1909) door Jos Eigens? (onleesbaar) uit Maastricht.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>, 149.]]</ref>]] |
|} | |} | ||
Regel 286: | Regel 293: | ||
Er werden toen een aantal copieën van het kruis gemaakt. Een exemplaar, in bezit van het Groene Kruis, Elsloo hebben wij ten geschenke gekregen bij de opening van de [[Parochiezaal|parochiezaal]] in 1995 waar het tegen de achterwand hangt. Ook een tweede exemplaar is aan ons geschonken en hangt in de bijsacristie van de [[Mariakerk]]. In mei 2023 hebben wij er een aangetroffen in de parochiezaal van de Barbarakerk in Treebeek.<br> | Er werden toen een aantal copieën van het kruis gemaakt. Een exemplaar, in bezit van het Groene Kruis, Elsloo hebben wij ten geschenke gekregen bij de opening van de [[Parochiezaal|parochiezaal]] in 1995 waar het tegen de achterwand hangt. Ook een tweede exemplaar is aan ons geschonken en hangt in de bijsacristie van de [[Mariakerk]]. In mei 2023 hebben wij er een aangetroffen in de parochiezaal van de Barbarakerk in Treebeek.<br> | ||
<br> | <br> | ||
− | In het [[Liber Memorialis]] | + | In het [[Liber Memorialis,<i>Liber Memorialis</i>, 204]] staat als laatste onder 1941 (van de hand van pastoor Helgers):<br> |
<u>Pro memorie;</u> een zeer oud kruisbeeld, dat in vervallen toestand “op het Eind” tegen ‘t huis van Engelen hing werd in der loop van dit jaar gerestaureerd door het atelier Hack te Maastricht en heeft een plaats gekregen in onze kerk op het O.L. Vrouwe altaar.<br> | <u>Pro memorie;</u> een zeer oud kruisbeeld, dat in vervallen toestand “op het Eind” tegen ‘t huis van Engelen hing werd in der loop van dit jaar gerestaureerd door het atelier Hack te Maastricht en heeft een plaats gekregen in onze kerk op het O.L. Vrouwe altaar.<br> | ||
|} | |} | ||
Regel 293: | Regel 300: | ||
{|width=800px cellspacing=5 cellpadding=5 | {|width=800px cellspacing=5 cellpadding=5 | ||
|valign="top" |[[file:AK_grootkruis_5397.JPG|thumb|400px|left|Triomfkruis]] | |valign="top" |[[file:AK_grootkruis_5397.JPG|thumb|400px|left|Triomfkruis]] | ||
− | |valign="top" align=justify|Het 1,5 m meter hoge corpus uit notenhout (kennelijk) dateert van rond 1500. Het corpus hing ooit, op een ander kruis, buiten in de buurt van of tegen de vorige kerk onder een afdak. Het werd in 1907 gerestaureerd door Jos Thissen uit Roermond voor 200 gulden.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>, 145]]</ref> Het hoofd en enkele onderdelen aan de zijde en voeten werden vernieuwd in eikenhout. Het huidige kruishout is toen ook nieuw vervaardigd. Het werd gepolychromeerd door J. Meurmans uit Roermond. Het hele kruis heeft al eerder in deze kapel gehangen, later hing het aan de zuil tegenover de preekstoel en daarna hing het boven de communiebank tot aan de plaatsing van het huidige hoofdaltaar in 1998. | + | |valign="top" align=justify|Het 1,5 m meter hoge corpus uit notenhout (kennelijk) dateert van rond 1500. Het corpus hing ooit, op een ander kruis, buiten in de buurt van of tegen de vorige kerk onder een afdak. Het werd in 1907 gerestaureerd door Jos Thissen uit Roermond voor 200 gulden.<ref>[[Liber Memorialis|<i>Liber Memorialis</i>, 145.]]</ref> Het hoofd en enkele onderdelen aan de zijde en voeten werden vernieuwd in eikenhout. Het huidige kruishout is toen ook nieuw vervaardigd. Het werd gepolychromeerd door J. Meurmans uit Roermond. Het hele kruis heeft al eerder in deze kapel gehangen, later hing het aan de zuil tegenover de preekstoel en daarna hing het boven de communiebank tot aan de plaatsing van het huidige hoofdaltaar in 1998. |
|} | |} | ||
Regel 320: | Regel 327: | ||
|- | |- | ||
|valign="top" |[[file:AK_Hfam_1723.JPG|thumb|250px|left|Houten kruisbeeld]] | |valign="top" |[[file:AK_Hfam_1723.JPG|thumb|250px|left|Houten kruisbeeld]] | ||
− | |valign="top" |[[file:AK_JohdeDoper01.JPG|thumb|250px|left|[[H. Johannes de Doper]] (1921)]] | + | |valign="top" |[[file:AK_JohdeDoper01.JPG|thumb|250px|left|[[H. Johannes de Doper]] (1921)<ref>zie 'Heemkundesnippers', 31{{sc}}</ref>]] |
|- | |- | ||
|valign="top" colspan=3 align=justify|Zijaltaar: het vroegere Maria- of [[HH. Anna en Joachim|St. Anna]]-altaar, zoals het opschrift “Sancta Maria, ora pro nobis” aangeeft. Het altaar is zoals de andere altaren in classicistische barok. Lodewijk XVI-voetstuk. Het is samen met het andere zijaltaar afkomstig uit de Munsterkerk te Roermond (ca. 1850). Het schilderij stelt [[Maria Tenhemelopneming|Maria-ten-hemelopneming]] en is gerestaureerd in 2001. Het beeldje geheel boven is de [[H. Johannes de Doper]] (1921) en niet de [[H. Rochus]] zoals heel wat werken vermelden. Het houten kruis (corpus 36 cm hoog) is uit het laatste kwart van de 18de eeuw. Het houten beeld van de H. Familie (Jezus, Maria en Jozef) is gemaakt door Fa. J. Thissen en Zn. uit Roermond in 1921. Voor 1965 stond het beeld van Anna-ten-Drieën hier, zoals te zien op oude foto's. Anna-ten-Drieën is naar het andere zij-altaar (andere kant) verplaatst in 1965 toen hier het tabernakel geplaatst werd. Bij de plaatsing van het nieuwe altaar in 1998 is het tabernakel hier vervallen en is de H. Familie hier geplaatst. In de periode 1965-1998 stond het beeld van de H. Familie in de Mariakerk, op een tafeltje op de plaats van de achterste biechtstoel aan de oostzijde. | |valign="top" colspan=3 align=justify|Zijaltaar: het vroegere Maria- of [[HH. Anna en Joachim|St. Anna]]-altaar, zoals het opschrift “Sancta Maria, ora pro nobis” aangeeft. Het altaar is zoals de andere altaren in classicistische barok. Lodewijk XVI-voetstuk. Het is samen met het andere zijaltaar afkomstig uit de Munsterkerk te Roermond (ca. 1850). Het schilderij stelt [[Maria Tenhemelopneming|Maria-ten-hemelopneming]] en is gerestaureerd in 2001. Het beeldje geheel boven is de [[H. Johannes de Doper]] (1921) en niet de [[H. Rochus]] zoals heel wat werken vermelden. Het houten kruis (corpus 36 cm hoog) is uit het laatste kwart van de 18de eeuw. Het houten beeld van de H. Familie (Jezus, Maria en Jozef) is gemaakt door Fa. J. Thissen en Zn. uit Roermond in 1921. Voor 1965 stond het beeld van Anna-ten-Drieën hier, zoals te zien op oude foto's. Anna-ten-Drieën is naar het andere zij-altaar (andere kant) verplaatst in 1965 toen hier het tabernakel geplaatst werd. Bij de plaatsing van het nieuwe altaar in 1998 is het tabernakel hier vervallen en is de H. Familie hier geplaatst. In de periode 1965-1998 stond het beeld van de H. Familie in de Mariakerk, op een tafeltje op de plaats van de achterste biechtstoel aan de oostzijde. | ||
Regel 336: | Regel 343: | ||
|valign="top"|[[file:AK_Joachim01.JPG|thumb|150px|[[HH. Anna en Joachim|H. Joachim]] Beeld uit 1921.]] | |valign="top"|[[file:AK_Joachim01.JPG|thumb|150px|[[HH. Anna en Joachim|H. Joachim]] Beeld uit 1921.]] | ||
|- | |- | ||
− | |valign="top" colspan=3 align=justify|In dit monumentale barokke zij-altaar staat het beroemde beeld van Anna-ten-Drieën (= Jezus met zijn moeder Maria en zijn grootmoeder Anna). Het eikenhouten beeld is gemaakt omstreeks 1480. Het is het voornaamste werk van de zogenaamde [[Meester van Elsloo]]. De beelden van deze meester bevinden zich m.n. tussen Luik en Venlo, o.a. in Horst, Maaseik, Bocholt, Ellikom, Montfort, Roermond, Thorn en Wylre. Dit beeld is van al deze werken veruit het belangrijkste. Het is uit één blok eikenhout gesneden en meet 129 x 81,5 x 43 cm en weegt 80 kg. De polychromie is niet origineel maar dateert uit 1890 en is van de hand van Willem Houtermans uit Roermond.<Ref> Zie {{sc|Venner}}, 54-55</ref> Er zit een nog oudere verflaag onder. Het schilderij van de kruisafname (210x160), net zoals het doek in het hoofdaltaar naar voorbeelden van de kruisafname door Rubens geschilderd, draagt het wapen van de schenkster: Adrienne van Rheede de Saesfeld, abdis van het klooster bij de Munsterkerk te Roermond van 1705-1728. De aanwezigheid van dit wapenschild geeft aan dat beide zij-altaren afkomstig zijn uit de Munsterkerk. Ze zijn behalve enkele toevoegingen in 1703-1728 vervaardigd. Het feit dat het altaar ontworpen lijkt te zijn om het Anna-ten-Drieën-beeld in zijn nis te bevatten ondersteunt de overlevering die beweert dat dat beeld uit deze kerk komt.<ref>J.J.M. {{sc|Timmers}}, ''Houten beelden. De houtsculptuur in de Noordelijke Nederlanden tijdens de late middeleeuwen.'' (= ''De schoonheid van ons land'', 5) Amsterdam, Contact, 1949, 40.</ref> Verder onderzoek<ref>Zie: Gerard {{sc|Venner}}, | + | |valign="top" colspan=3 align=justify|In dit monumentale barokke zij-altaar staat het beroemde beeld van Anna-ten-Drieën (= Jezus met zijn moeder Maria en zijn grootmoeder Anna). Het eikenhouten beeld is gemaakt omstreeks 1480. Het is het voornaamste werk van de zogenaamde [[Meester van Elsloo]]. De beelden van deze meester bevinden zich m.n. tussen Luik en Venlo, o.a. in Horst, Maaseik, Bocholt, Ellikom, Montfort, Roermond, Thorn en Wylre. Dit beeld is van al deze werken veruit het belangrijkste. Het is uit één blok eikenhout gesneden en meet 129 x 81,5 x 43 cm en weegt 80 kg. De polychromie is niet origineel maar dateert uit 1890 en is van de hand van Willem Houtermans uit Roermond.<Ref> Zie {{sc|Venner}}, 54-55.</ref> Er zit een nog oudere verflaag onder. Het schilderij van de kruisafname (210x160), net zoals het doek in het hoofdaltaar naar voorbeelden van de kruisafname door Rubens geschilderd, draagt het wapen van de schenkster: Adrienne van Rheede de Saesfeld, abdis van het klooster bij de Munsterkerk te Roermond van 1705-1728. De aanwezigheid van dit wapenschild geeft aan dat beide zij-altaren afkomstig zijn uit de Munsterkerk. Ze zijn behalve enkele toevoegingen in 1703-1728 vervaardigd. Het feit dat het altaar ontworpen lijkt te zijn om het Anna-ten-Drieën-beeld in zijn nis te bevatten ondersteunt de overlevering die beweert dat dat beeld uit deze kerk komt.<ref>J.J.M. {{sc|Timmers}}, ''Houten beelden. De houtsculptuur in de Noordelijke Nederlanden tijdens de late middeleeuwen.'' (= ''De schoonheid van ons land'', 5) Amsterdam, Contact, 1949, 40.</ref> Verder onderzoek<ref>Zie: Gerard {{sc|Venner}}, `De Herkomst van het Sint-Anna te Drieën in de parochiekerk te Elsloo: een reconstructie van de geschiedenis van een referentiebeeld`, in: Famke {{sc|Peters}} (ed.), <i>A Masterly Hand. Interdisciplinary Research on the Late-Medieval Sculptor(s) Master of Elsloo in an International Perspectice</i>, Brussel, KIK, 2013, 48-63.<br>Een uitgebreide technische beschrijving is daarin te vinden: Arnold {{sc|Truyen}}, 'Technical Study of the St Anne the Virgin and Child in Elsloo and Some Other Sculptures Asscociated with the Master of Elsloo', ibid. 218-227.</ref> heeft geleerd dat dit beeld samen met de beide zij-altaren en het [[Inventaris St. Augustinuskerk#Beelden, westwand|Barbarabeeld]] inderdaad afkomstig is van de Munsterabdij in Roermond. Daar werden zij in 1849-1850 gekocht door het kerkbestuur van Elsloo. Kennelijk was de link naar Roermond die van Leonard Muyrers, metselaar en aannemer uit Roermond die in 1848 met de bouw van de St. Augustinuskerk bezig was.<br> |
− | Het beeldje geheel boven is de [[HH. Anna en Joachim|H. Joachim]], de vader van Maria (1921). Het doek is in 2001 gerestaureerd. Houten kruis met corpus, 19de eeuws (56 cm). | + | Het beeldje geheel boven is de [[HH. Anna en Joachim|H. Joachim]], de vader van Maria (1921).<ref>zie 'Heemkundesnippers', 31{{sc}}</ref> Het doek is in 2001 gerestaureerd. Houten kruis met corpus, 19de eeuws (56 cm). |
|} | |} | ||
Huidige versie van 17 aug 2024 om 10:19
|